Ο Νικόλαος Κριεζώτης, ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης γεννήθηκε το 1785 στο ορεινό χωριό Αργυρό, [Βίρα], της επαρχίας Καρυστίας. Πέθανε στις 12 Φεβρουαρίου 1853 και κηδεύθηκε στον ναό της Αγίας Φωτεινής, στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας.
Ο Νικόλαος Κριεζώτης (1785-1853) ήταν οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821, από τους διαπρεπέστερους. Γονείς του ήταν ο βοσκός Ισίδωρος και η Χρυσή Χαραχλιάνη, οι οποίοι είχαν τέσσερα ακόμη παιδιά τον Κωνσταντίνο, το Γρηγόριο που έγινε καλόγερος τη Σοφία και την Καλή. Δεν είχε αποκτήσει καμία ιδιαίτερη μόρφωση και ενώ το πραγματικό του όνομα ήταν Νικόλαος Χαραχλιάνης, από τη διαμονή της οικογένειας του στο χωριό Κριεζή της Εύβοιας, πήρε το όνομα Κριεζώτης, αν και υπέγραφε πάντα ως Γκριτζιώτης.
Πριν την επανάσταση του 1821, εγκαταστάθηκε στην Κιουτάχεια της Μικράς Ασίας, όπου εργάστηκε ως επιστάτης και κεχαγιάς του πάμπλουτου Καραοσμάνογλου. Η έκρηξη της Επανάστασης τον βρήκε στη φυλακή, γιατί είχε σκοτώσει σε φιλονικία έναν Τούρκο. Απέδρασε τότε μαζί με τον Βάσο Μαυροβουνιώτη, ο οποίος επίσης αναδείχτηκε οπλαρχηγός τα χρόνια της Επανάστασης. Στην αρχή κατατάχτηκε και στο σώμα του Αγγελή Γοβγίνα και λίγο μετά σχημάτισε δικό του σώμα, με το οποίο πολέμησε στην Εύβοια μαζί με τον Μαυροβουνιώτη.
Μετά το θάνατο των οπλαρχηγών Γοβγίνα και Μαυρομιχάλη απέμεινε ο μοναδικός σημαντικός οπλαρχηγός στην Εύβοια. Στον εμφύλιο πόλεμο τάχθηκε κατά των αντικυβερνητικών και στη συνέχεια ακολούθησε το σώμα του Καραϊσκάκη στην Ανατολική Στερεά.
Από τότε που αποφασίστηκε η δημιουργία ισχυρού στρατοπέδου στην Ανατολική Στερεά, κατατάχτηκε σε αυτό κάτω από την αρχηγία του Καραϊσκάκη και πήρε μέρος σε όλες σχεδόν τις μάχες που έγιναν στην Αττική από τον Ιούνιο του 1826. Μετά το θάνατο του Γκούρα διατάχτηκε και ανέλαβε την οργάνωση της άμυνας της Ακρόπολης, στην οποία παρέμεινε και με άλλους αγωνιστές μέχρι την παράδοση της.
Στην εποχή του Όθωνα διορίστηκε νομοεπιθεωρητής Ευβοίας, με το βαθμό του συνταγματάρχη και αργότερα τιμήθηκε με το παράσημο του ταξίαρχου και διετέλεσε υπερασπιστής του Όθωνα. Στην αντιοθωνική εξέγερση, όμως, πήρε μέρος με τους φιλελεύθερους. Στις πρώτες εκλογές αναδείχτηκε βουλευτής Εύβοιας και στη Βουλή συνέχισε την αντιδυναστική του δράση, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να φυλακισθεί στη Χαλκίδα.
Απελευθερώθηκε, όμως, από ένα στρατιώτη και κήρυξε την τρίτη αντιδυναστική επανάσταση κατά του Όθωνα, του 1847, αφού κλείστηκε στο φρούριο της Χαλκίδας.
Εναντίον του στάλθηκε δύναμη, με επικεφαλής το Γαρδικιώτη Γρίβα. Σε μια από τις συγκρούσεις τραυματίστηκε βαριά. Το κίνημα του Κριεζώτη απέτυχε και αναγκάστηκε να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη και την Προύσα, όπου οι ομογενείς τον δέχτηκαν με ενθουσιασμό και οι τουρκικές αρχές του έδειξαν το σεβασμό τους. Εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη, όπου και δέχτηκε να υπογράψει αίτηση χάριτος, που θα του επέτρεπε την επιστροφή του στην πατρίδα.
Το 1863 επιτράπηκε η ανακομιδή των οστών του και η επίσημη τελετή έγινε στις 13 Οκτωβρίου 1863, ενώ λόγους εκφώνησαν οι Ν. Αποστολίδης, Π. Κουπιτώρης και στο μνημόσυνο ο Στ. Δούκας. Οι ομιλητές διατύπωσαν την άποψη ότι δεν πέθανε από φυσικά «αλλ’ υπό χειρός τεχνικωτάτου δολοφόνου», αφήνοντας υπόνοιες ότι πρόκειται για θάνατο από δηλητήριο που δεν ανιχνεύονταν.
Ο Δήμος Χαλκίδας αποφάσισε στις 5 Απριλίου 1863, την ανέγερση μνημείου προς τιμήν του, ενώ τα οστά του φυλάσσονται σε οστεοθήκη στο παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο δημοτικό διαμέρισμα Μύτικα.
Στην Χαλκίδα σώζεται μέχρι σήμερα η κατοικία του Νικόλαου Κριεζώτη, πρώην κατοικία του Ομέρ Πασά, όπου σήμερα φιλοξενεί τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Νομού Ευβοίας.
Η προτομή του υπάρχει στην πλατεία του Αγίου Νικολάου και το όνομά του έχει δοθεί σε κεντρικό δρόμο της Χαλκίδας. Στο χωριό Τριάδα σώζεται το σπίτι που έζησε και το οποίο το 1981 καταστράφηκε από φωτιά και αναπαλαιώθηκε.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου